ZRÓŻNICOWANIE MIESZANYCH POPULACJI MIKROORGANIZMÓW PO SKRININGU W OBECNOŚCI WYBRANYCH LOTNYCH ZWIĄZKÓW ORGANICZNYCH
I. GREŃ, A. GĄSZCZAK, G. BARTELMUS, S. ŁABUŻEK
Proceedings of ECOpole, 4, 55-60 (2010)
Abstrakt
Biologiczne metody oczyszczania gazów poprodukcyjnych z lotnych związków organicznych wykorzystują zdolności katalityczne enzymów degradacyjnych szczepów środowiskowych. W tym celu poszukuje się w środowisku mikroorganizmów zdolnych do rozkładu różnych substancji o charakterze ksenobiotycznym. W celu pozyskania szczepów zdolnych do rozkładu wybranych lotnych związków organicznych (VOC), to jest octanu winylu i/lub styrenu, pobrano próbki glebowe w sierpniu 2006 roku na terenie firmy Synthos S.A. w Oświęcimiu (dawniej Dwory S.A.) z dwóch niezależnych stanowisk, będących miejscami wylotu różnych rodzajów zanieczyszczeń poprodukcyjnych w procesie syntezy polioctanu winylu oraz polistyrenu. Zastosowano różne podłoża selekcyjne, w których obok roztworu soli mineralnych i składników buforujących jako czynnik selekcyjny wykorzystano albo wzrastające stężenia octanu winylu (50÷4000 mg/dm3), albo stałe stężenie styrenu (100 mg/dm3). Nie zwiększano wprowadzonej dawki styrenu, gdyż od pierwszego tygodnia adaptacji zaobserwowano drastyczne zmniejszanie liczebności mieszanej populacji po zastosowaniu tego czynnika selekcyjnego. Izolację szczepów, określanie ich liczebności na podstawie różnic morfologicznych kolonii wyrosłych na podłożu z agarem odżywczym oraz komórek barwionych metodą Grama wykonano po zastosowaniu dawek 1500, 2000, 2500, 3000 i 3500 mg/dm3 octanu winylu oraz po 6 tygodniach prowadzenia adaptacji do obecności styrenu. Obecność wybranych lotnych związków organicznych spowodowała znaczne zmiany w liczebności i składzie mieszanych populacji mikroorganizmów. Obydwa związki przyczyniły się do spadku wyjściowej liczebności populacji. Różnice w działaniu obu związków ujawniły się w zmianie stosunku bakterii Gram-dodatnich do Gram-ujemnych badanych populacji, który w momencie rozpoczęcia hodowli adaptacyjnych był przesunięty w kierunku szczepów Gram-ujemnych. Wzrastające stężenia octanu winylu przyczyniły się do zmniejszenia liczebności szczepów Gram-dodatnich aż do całkowitego ich zaniku po zastosowaniu dawki 3000 mg/dm3 octanu winylu. Zupełnie odmienna struktura chemiczna styrenu spowodowała praktycznie całkowity zanik szczepów Gram-ujemnych. Odmienna budowa kompleksu ścianowo-błonowego bakterii Gram-dodatnich i Gram-ujemnych jest prawdopodobnie przyczyną zwiększonej przeżywalności szczepów Gram-dodatnich, wśród których przeważały nitkowate formy mikroorganizmów należących do promieniowców.
